ໃຜສ້າງພຣະທາດຫຼວງ ມີຄວາມກ່ຽວພັນກັບທາດພະນົມບໍ ?

- ພຣະທາດຫຼວງ ສ້າງ ໒ ສອງຍຸກ
໑. ຍຸກທີ ໑ ຮຽກວ່າອຸມຸງຊິນະຄຸຍຫະທາຕຸຍາ, ສ້າງແຕ່ສະໄໝພຣະຍາຈັນທະບູຣີປະສິດທິສັກ ປີ ພ.ສ ໒໓໖
໒. ຍຸກທີ ໒ ສ້າງໃນສະໄໝ ພຣະເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາທິຣາດ ປີ ຄ.ສ ໑໕໖໗, ກວາມທາດເກົ່າເປັນລັກສະນະທີ່ເຮົາເຫັນ,

- ປັດຈຸບັນ ໃນພຣະທາດຫຼວງປັດຈຸບັນ ມີພຣະທາດສອງອົງ ຄື:
ກ. ອົງທີ ໑ ແມ່ນຢູ່ທິດຕາເວັນອອກ ຮຽກວ່າພຣະທາດສີທັມມະຫາຍໂສກ ອາດໝາຍເຖິງສ້າງໃນສະໄໝ ພຸດທະສາສະໜາແຜ່ເຂົ້າມາລາວສະໄໝພຣະເຈົ້າກະໂສກກະລາດ ໃນນັ້ນມີເສົາບູຮານຍັງ ໑ ຫຼັກ.

ຂ. ອົງໃຫຍ່ ທີ່ເຮົາເຫັນສ້າງໃນສະໄໝພຣະເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາທີຣາດ ພ້ອມດຽວກັບສ້າງພຣະທາດເຈົ້າຊຽງ ໃໝ່ນາບອນ (ພຣະທາດເຈົ້າຊຽງໃໝ່ໜອງບອນ) ທີ່ວັດໜອງບອນ, ການສ້າງຄັ້ງນີ້ ໃນສີລາຈາຣືກວ່າ ສ້າງໂດຍພຣະເຈົ້າໄຊຍະເຊດ ຖາທິຣາດ ປະກົດພຣະນາມວ່າ "ພຣະມະຫາທາດ" ແຕ່ໃນຕຳນານພຣະທາດຫຼວງວ່າ "ພຣະທາດໂລກາຈຸລະມານີ"

- ກ່ຽວພັນກັບພຣະທາດພນົມ ທັງສອງຄັ້ງ ຄື
1, ຄັ້ງທີ 1 ຫຼັງຈາກສ້າງພຣະທາດພຣະນົມແລ້ວ ໃນ ພ ສ 8 ກໍມາເຖິງຍຸກພຣະຍາຈັນທະບູຣີສະຖາປາ ນາໜອງຄັນແທ ເສື້ອນໍ້າ ໃຫ້ເປັນເມືອງຈັນທະບູຣີ.

2, ຄັ້ງທີ ສອງເມື່ອພຣະເຈົ້າໂພທິສາລະຣາດກັບຈາກສົ່ງເຈົ້າເຊດຖະວັງໂສຄອງລ້ານນາແລ້ວ ລົງໄປໄຫວ້ພຣະ ທາດເຊີງຊູມ, ພຣະທາດພຣະນົມ ແລະພຣະທາດຫຼວງກໍກັບນະຄອນຊຽງທອງ ເມື່ອພຣະເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາ ລົງມາສະຖາປານານະຄອນຈັນທະບູຣີໃຫ້ເປັນຣາຊະທານີຊົງພຣະນາມວ່າ ພຣະນະຄອນຈັນທະບູຣີສິສັຕນາຄນາ ຫຸຕອຸຕມະຣາຊະທານີແລ້ວ ກໍຊົງສ້າງອົງພຣະທາດຫຼວງ ພຣະທາດເຈົ້າຊຽງໃໝ່ນາບອນ ແລະລົງໄປບູລະນະພຣະ ທາດພຣະນົມ.

ເປັນຫຍັງຈຶ່ງວ່າອານາຈັກລ້ານຊ້າງ

- ວັນທີ ໑໖ ກັນຍາ ໒໐໑໑ ໄດ້ໄປບັນຍາຍໃຫ້ແກ່ຄະນາຈານແລະນິສິດນັກສຶກສາສາຍພຸດທະສາດ ຈາກມະຫາວິທະຍາໄລ ມະຫາຈຸລາລົງກອນຣາຊະວິທະຍາໄລ ວິທະຍາເຂດໜອງຄາຍ ໄດ້ມາສຶກສານອກສະຖານ ທີ່ທີ່ວິທະຍາໄລສົງ ຫົວຂໍ້ບັນຍາຍ "ເລື່ອງພຣະພຸດທະສາສະໜາໃນລາວ" ເມື່ອບັນຍາຍຈົບລົງແລ້ວກໍມີການຖາມຈາກ ຄະນາຈານ ແລະນັກສຶກສາ.

- ຖາມ : ເປັນຫຍັງຈຶ່ງວ່າລ້ານຊ້າງ ?
- ຕອບ : ເຫດທີ່ວ່າລ້ານຊ້າງ ໝາຍເຖິງອານາຈັກນີ້ນີ້ເຕັມໄປດ້ວຍຊ້າງ "ອາດມີຊ້າງເປັນຈຳນວນລ້ານໂຕພຸ້ນ ແລະມີຊ້າງເປັນຣາຊະພາຫານະສຳຄັນ ແລະເປັນສັດມຸງຄຸນຄູ່ບ້ານເມືອງລາວ.(ຕອບພຽງເທົ່ານັ້ນ)

- (ຕອບເພີ່ມເຕີມຂະຫຍາຍຄວາມ-ເພາະຕອບບໍ່ໝົດເພາະເວລານ້ອຍ ຈຶ່ງມາອະທິບາຍເພີ່ມໄວ້ທີ່ນີ້)
- ອະທິບາຍ : ເຫດທີ່ວ່າລ້ານຊ້າງ ຄື:
໑. ຄົນລາວບູຮານໃນອານາຈັກຊຽງຮຸ່ງ ຮຽກແມ່ນໍ້າຂອງວ່າ "ແມ່ນໍ້າລ້າຊ້າງ" ເມື່ອຄົນລາວມາຕັ້ງອາ ນາຈັກທີ່ຊຽງດົງຊຽງທອງ ຢູ່ແຄມແມ່ນໍ້າລ້ານຊ້າງ, ຈຶ່ງຮຽກອານາຈັກຂອງຕົນວ່າ "ອານາຈັກລ້ານຊ້າງ" ຕໍ່ມາ ແມ່ນໍ້າລ້ານຊ້າງກໍໄດ້ກາຍເປັນແມ່ນ້ໍາຫຼັກຂອງຄົນລາວ ປາກົດວ່ານັບແຕ່ຊຽງຮຸງລົງຮອດຈຳປາສັກ ລີ່ຜີ ລ້ວນແຕ່ ຄົນລາວເປັນເຈົ້າຂອງ ສົງໃສວ່າ ແມ່ນໍ້າລ້ານຊ້າງໄດ້ກາຍເປັນຂອງຄົນລາວລ້ານຊ້າງ ຈຶ່ງປ່ຽນມາເປັນແມ່ນໍ້າຂອງ ຄວາມໝາຍ ຄື "ແມ່ນໍ້າຂອງຊາວລ້ານຊ້າງ" ໃນຕຳນານຕ່າງໆ ຮຽກແມ່ນໍ້າສາຍນີ້ວ່າ"ຂະຣະນະທີ", ແມ່ນໍ້າລ້ານຊ້າງ ເປັນແມ່ນນໍ້າຂອງຄົນໄທລາວ, ໃນຫຼັກຖານໜຶ່ງ ຄົນອ້າຍລາວ ອັນເປັນກົກເຄົ້າຊາດໄທລາວ ແລະໄທຍສຍາມນັ້ນ ອາດກໍາເນີດໃນດິນແດນຕອນເໜືອສຸດຂອງແມ່ນໍ້າສາຍນີ້ ແລ້ວຈຶ່ງຍ້າຍລົງມາທາງໃຕ້ ເລື້ອຍໆ ແລ້ວຈຶ່ງເຄື່ອນຍ້າຍໄປສູ່ທີ່ຕ່າງບົນສອງຟາກຝັ່ງແມ່ນໍ້າຂອງເລີກເຂົ້າໄປໃນທີດທາງຕ່າງໆຈົນຮອດທະເລ ຕາເວັນຕົກຕາເວັນອອກ ເມື່ອສະພາບທາງການເມືອງປ່ຽນແປງໄປ ຊົນຊາດອ້າຍລາວ ໄດ້ແຍກອອກ ກັນໄປຮຽກຕົນເອງວ່າ ໄທຕ່າງໆຕາມລັກສະນະທາງພູມສາດ ແລະຖິ່ນອາໄສ, ສ່ວນຄົນໄທລາວ ທີ່ຢູ່ໝັ້ນຄົງຖາວອນໃນລ່ອງແມ່ນໍ້າຂອງ ກໍຍັງຄົງສະຖານະພາບທາງການເມືອງ ສັງຄົມ ວັດທະນະທຳ ຂອງສ້າງເປັນອານາຈັກ ແລະປະເທດ ກໍຮຽກຕົນເອງວ່າປະຊາຊົນລາວຊາວລ້ານຊ້າງສືບມາ.

໒. ອັນໜຶ່ງຊ້າງ ເປັນສັດປະຈຳຊາດລາວ ເພາະວ່າ "ໄດ້ເປັນຊື່ຕາມຊື່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງນັ້ນແລ". 
 

ລ້ານຊ້າງແລະລ້ານນາ ມີຄວາມກ່ຽວພັນຢ່າງໃດ ?

- ຖາມ : ລ້ານຊ້າງແລະລ້ານນາ ມີຄວາມກ່ຽວພັນຢ່າງໃດ ?
- ຕອບ: ຄົນລາວບູຮານໄດ້ ບໍຮູ້ໄດ້ເຄັດລັບ ຫຼືຫຼັກການຕັ້ງເມືອງ ຫຼືນພຄອນມາຈາກໃສ ແຕ່ການຕັ້ງເມືອງ ຂອງຄົນລາວມັກຈະຕັ້ງເມືອງຄູ່ແຝດສະເໝີ.
໑. ຄົນລາວຕັ້ງນະຕອນລຸງ ຄູ່ກັບນະຄອນປາ.
໒. ຕັ້ງນະຄອນເພງາຍ ຄູ່ກັບນະຄອນງາຍລາວ (ອານາຈັກໜອງແສ)
໓. ຕັ້ງນະຄອນຊຽງຮຸ່ງ ຄູ່ກັບນະຄອນຊຽງຕຸງ
໔. ຕັ້ງນະຄອນລ້ານຊ້າງ ຄູ່ກັບນະຄອນລ້ານນາ.
- ສົງໄສໄດ້ອິດທີພົນ ການຕັ້ງນະຄອນມາຈາກສະໄໝກ່ອນພຸດທະການ ຄື ການຕັ້ງນະຄອນກະບິນລະພັດ ຄູ່ກັບນະຄອນເທວະທະຫະ.
- ການຕັ້ງນະຄອນແບບນີ້ ແມ່ນກ່ຽວພັນກັນທາງສາຍເລືອດ ວັດຖຸປະສົງຄົງຈະຄົງຄວາມເປັນເຊື້ອກະສັດຂອງຕົນ ໄວ້, ຄືເຊື້ອພະວົງຂອງທັງສອງເມືອງຈະຕ້ອງໄດ້ແຕ່ງງານກັນ ໃນລະດັບເຊື້ອແຖວນແນວພັນ ບໍ່ໃຫ້ສາຍເລືອດກະ ສັດ ຕ້ອງປ່ຽນແປງ.