ລາວ ບໍ່ຄ່ອຍປາກົດໃນປະຫວັດສາດໄທຍ໌

- ນັບຕັ້ງແຕ່ອະດີດຍຸກກ່ອນປະວັດສາດນັ້ນດິນແດນທີ່ເປັນປະເທດລາວໄທຍ໌ນັ້ນ ມືຊື່ວ່າສຸວັນນະພູມ, ຄົນທີ່ເປັນເຈົ້າຂອງສຸວັນນະພູມນັ້ນ ຫຼາຍທ່ານວ່າຂອມ, ມອນ, ຂະແມ ແລະລາວ.

- ໃນບັນດາປະເທດສຸວັນນະພູມໃນສະໄໝດຶກດຳບັນກ່ອນປະປະຫວັດສາດ 1500 ກວ່າປີນັ້ນ, ບັນດາແຄວ້ນຕ່າງໆໃນແຜ່ນດິນໃຫຍ່ສຸວັນນະ ພູມນັ້ນ ມີແຄວ້ນຕ່າງໆ ໃນຊາຍຝັ່ງທະເລອັນດາມັນ ມີທວາຣາຣະວະດີ, ສີວິໄຊ ແລະອື່ນໆ ສ່ວນທາງຝັ່ງທະເລຕາເວັນອອກມີແຄວ້ນຈາມປາ ແລະອື່ນໆ.

- ນັກປະຫວັດສາດໄດ້ຢັ້ງຢືນວ່າ ແຄວ້ນໃນກາງສຸວັນນະພູມຕອນກາງຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່ ມີແຄວ້ນຕ່າງໆຫຼວງຫຼາຍ ບາງແຄວ້ນເປັນອິສະຣະ ບາງແຄວ້ນເອກະຣາດ ບາງແຄວ້ນກໍປົກຄອງແບບສະມັກຄີ, ແຄວ້ນເລົ່ານັ້ນນັກປະຫວັດສາດທັງຫຼາຍ ກ່າວວ່າ ມີແຄວ້ວນສີໂຄດ-ຈັນທະບູຣີ, ແຄວ້ນລາວະຣັດຖະ(ລົບບູຣີ), ແຄວ້ນສຸວັນນະໂຄມຄໍາ, ສືບເນື່ອງມາເລື້ອຍໆ ຈົນມາຮອດກ່ອນປະຫວັດສາດປະມານ 300 ປີ, ມີແຄວ້ນເອກະຣາດຫຼາຍແຄວ້ນຂອງຄົນໄທລາວ ຄື ແຄວ້ນສີໂຄດ, ແຄວ້ນຈັນທະບູຣີ-ໄຜ່ໜາມ, ແຄວ້ນຊວາ, ແຄວ້ນຊຽງແສນ, ແຄວ້ນແຖນ, ແຄວ້ນສຸໂຂໄທ, ແຄວ້ນປິງໂຍນົກ ແລະອື່ນໆ ບັນດາແຄວ້ນເລົ່ານີ້ ລ້ວນແຕ່ແມ່ນແຄວ້ນຂອງຄົນໄທລາວ.

- ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ໃນປະຫວັດສດຕອນຕົ້ນ ປະເພດຕໍານານຂອງລາວ ໄດ້ກ່າວໄວ້ວ່າອານາຈັກຂອງຄົນລາວ ມີ 3 ລ້ານ, ຄືລ້ານຊ້າງ, ລ້ານນາ ແລະລ້ານເພັຍ(ກ່າວກັນວ່າລ້ານພຣະຍາ), ລ້ານຊ້າງເຮົາຊາບໃນປະວັດສາດວ່າ ເປັນດິນແດນລາວ ແລະພາກອີສານທັງໝົດລວມທັງຊຽງຮຸ່ງ, ສິບສອງຈຸໄຕດ້ວຍ, ລ້ານນາໄດ້ແກ່ດິນແດນລ້ານນາ ແລະໃນດິນແດນພະມ້າ ແຕ່ລ້ານເພັຍນັ້ນ ຍັງບໍ່ຮູ້ຊັດແຈ້ງວ່າ ຢູ່ທີ່ໃດ ແຕ່ນັກປະຫວັດສາດ ບາງທ່ານເວົ້າສັ້ນໆວ່າ ອາຍຸທະຍາ, ແຕ່ເມື່ອເບິ່ງຕາມເຫດການກ່ອນປະວັດສາດແລ້ວສົງໄສແມ່ນລາວະຣັຖະ ຫຼືລົບບູຣີ, ຫາກຢັ່ງເຖິງການ ປ່ຽນແປງທາງປະຫວັດສາດ ກໍອາດກວາມເອົາອະຍຸທະຍາດ້ວຍ, ອັນນີ້ກໍອາດຈະມີຄວາມເປັນຈິງ ເພາະທາງການໄທຍ໌ໄດ້ບັນທຶກໄວ້ວ່າ ໄດ້ຄົ້ນພົບທັມມະຈັກ ແລະກວາງໝອບ ທີ່ນະຄອນປະຖົມຢັ້ງຢືນວ່າ ເປັນຫຼັກຖານທາງສາສນາ ທີ່ເຂົ້າມາໃນສະໄໝພຣະເຈົ້າອະໂສກ ສົ່ງພຣະໂສນະ-ອຸດຕະຣະມາຍັງສຸວັນນພູມ ໃນນັ້ນ ຍັງຢືນວ່າໄດ້ພົບ ອັກສອນຄ້າຍອັກສອນທັມຂຽນໃສ່ລານຄໍສວ່າ ເຍທັມມະ ເຫຕຸ.... ເຂົາສົງໄສວ່າເປັນອັກສອນລາວ.

- ຈົນມາຮອດຍຸກປະຫວັດສາດ ອານາຈັກໃຫຍ່ທີ່ປາກົດຕົວນັ້ນ ມີລ້ານຊ້າງ-ລ້ານນາ, ອາຍຸທະຍາ-ສຸໂຂໄທ, ແລະອານາຈັກອັງກໍວັດ ອານາຈັກ ລ້ານຊ້າງ ເປັນອານາຈັກຂອງຄົນລາວ ກິນອານາເຂດສອງຟາກຝັ່ງແມ່ນໍ້າຂອງ, ອານາຈັກສຸໂຂໄທ ເປັນອານາຈັກຂອງຄົນໄທ(ບໍ່ແມ່ນໄທຍ) ອາດແມ່ລາວພວກໜຶ່ງ, ພາຍລຸນມາຖືກລວມເຂົ້າຢູ່ໃນອຳນາດຂອງອາຍຸທະຍາ ຮຽກຕົນເອງວ່າສຍາມ, ແລະອານາຈັກອັງກໍນັ້ນ ເປັນອານາຈັກຂອງຂະແມ.

- ເປັນທີ່ສັງເກດວ່າ ນັບຕັ້ງແຕ່ເກີດອຳນາດຣັດຂຶ້ນມາ ໂດຍເຣີ່ມຈາກສະໄໝສຸໂຂໄທ-ອາຍຸທະຍາ ແລະນັບແຕ່ສະໄໝພຣະຍາສຸວັນນຄໍາຜົງ ເລື້ອຍມາຈົນເຖິງພຣະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມມະຫາຣາດ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງເປັນເອກະລາດມາຈົນຮອດປີ 1779 ນັ້ນ, ປະວັດສາດໄທບໍ່ໄດ້ກ່າວເຖິງລາວ ຫຼາຍປານໃດ ອາດກ່າວໄດ້ວ່າບໍ່ກ່າວເລີຍ ບໍ່ວ່າດ້ານເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ການທະຫານ, ສັງຄົນ, ຊົນຊາດແລະອື່ນໆ ທັງໆທີ່ອານາຈັກ ລ້ານຊ້າງຄົງທົນຢູ່ນານຕັ້ງ 600 ກວ່າປີ, ປະວັດສາດຊາດໄທ ບໍ່ໄດ້ກ່າວເຖິງ ລາວ ແລະຄົນລາວເລີຍ ອັນນີ້ເປັນເລື່ອງແປກ ຄວນແກ່ການສຶກສາແລ.