ຕຳນານເມືອງຊຽງຄານ

เบิกฟ้าเชียงคาน ขอกล่าวเล่าขาน ล้านช้างล้านนา นำไพร่พลมา สร้างเมืองเชียงคาน เมื่อประมาณ พ.ศ. 1400 เมืองเชียงคาน เดิมตั้งอยู่ที่เมืองซะนะคาม ประเทศสาธารณะรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ซึ่งสร้างโดยขุนคานโอรสของขุนคัวแห่งอาณาจักรล้านช้าง ต่อมาพ.ศ. 2250 อาณาจักรล้านช้างแยกออกเป็น สองอาณาจักรคือ อาณาจักรหลวงพระบาง ซึ่งมีพระเจ้ากิงกิสราชเป็นกษัตริย์และอาณาจักรเวียงจันทน์
ซึ่งมีพระเจ้าไชยองค์เว้เป็นกษัตริย์ โดยกำหนดให้ดินแดนเหนือแม่น้ำเหืองขึ้นไปเป็นอาณาเขตหลวงพระบางและใต้แม่น้ำเหืองลงมาเป็นอาณาเขตเวียงจันทน์ พระอนุพินาศ เก่งกล้าสามารถ พาญาติพาหลาน สร้างเมืองปากเหือง เป็นเมืองหน้าด่าน ตั้งชื่อหมู่บ้าน เมืองใหม่ เชียงคาน ต่อมาทางหลวงพระบางได้สร้างเมืองปากเหือง ซึ่งอยู่ทางฝั่งขวาแม่น้ำโขง เป็นเมืองหน้าด่านและทางเวียงจันทน์ ได้ตั้งเมืองเชียงคานเดิมเป็นเมืองหน้าด่านเช่นกัน พ.ศ. 2320 พระเจ้ากรุงธนบุรี ได้โปรดให้เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกกับพระยาสุรสีห์ ยกทัพไปตีกรุงเวียงจันทน์ ตีเวียงจันทน์ได้จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกต กลับมายังเมืองกรุงธนบุรี แล้วได้รวมอาณาจักรล้านช้างเข้าด้วยกันและให้เป็นประเทศราชของไทยแล้วได้กวาดต้อนผู้คนพลเมืองจากฝั่งซ้ายของลำน้ำโขงมาอยู่เมืองปากเหืองมากขึ้น ให้เมืองปากเหืองขึ้นไปอยู่กับเมืองพิชัย และโปรดเกล้าให้พระอนุพินาศ ( กิ่ง ต้นสกุล เครือทองศรี) เป็นเจ้าเมืองคนแรก พระราชทานชื่อเมืองใหม่ว่า เมืองเชียงคาน พระยาอรรคฮาต เจ้าเมืองเก่งกาจ ช่วยชาติพ้นภัย นำพวกตีต่อ จีนฮ่อออกไป เชียงคานจึงได้ ยกท่านเป็นพระยา ครั้นถึงสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพวกจีนฮ่อได้ยกทัพมาตีเมืองเวียงจันทน์ เมืองหลวงพระบาง และได้ปล้นสะดมภ์ เมืองเชียงคานเดิม ที่อยู่ฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง ชาวเชียงคานจึงอพยพผู้คนไปอยู่เมืองเชียงคานใหม่ (เมืองปากเหือง) เป็นจำนวนมากครั้นต่อมาเห็นว่าชัยภูมิเมืองเชียงคานใหม่(เมืองปากเหือง)ไม่เหมาะ ผู้คนส่วนใหญ่จึงอพยพไปอยู่ที่ บ้านท่านาจัน ซึ่งใกล้กับที่ตั้งของอำเภอเชียงคานปัจจุบันแล้วจึงตั้งชื่อเมืองใหม่ว่า “ เมืองใหม่เชียงคาน” ต่อมาคนไทยได้เสียดินแดนฝั่งขวา ของแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศส ทำให้ปากเหืองตกเป็นของฝรั่งเศส คนไทยที่ อยู่เมืองปากเหืองจึงอพยพมาอยู่บ้านท่านาจัน หรืออำเภอเชียงคานปัจจุบัน แล้วจึงได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็น “ เมืองเชียงคาน” ได้ตั้งที่ทำการอยู่บริเวณวัดมหาธาตุ เรียกว่าศาลาเมืองเชียงคาน พ.ศ. 2452 พระยาศรีอรรคอาต (ทองดี ศรีประเสริฐ)ได้รับตำแห่งเป็นนายอำเภอคนแรกปีพ.ศ. 2484 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอเชียงคานมาอยู่ ณ ที่ปัจจุบันตราบเท่าทุกวันนี้