ລົບບູຣີ ເມື່ອເບິ່ງຕາມຮູບສັບແລ້ວ ແປວ່າ "ເມືອງລາວ"

ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ ໂດຍຫຽໍ້ຂອງລົບບູຣີ (ລົພບຸຣີ):
ພອຄ.ເນືອງພິລັກ ໂຊຕິທອນ

- ລົບບຸຣີ ເປັນເມືອງສຳຄັນເກົ່າແກ່ເມືອງໜຶ່ງ ຕັ້ງແຕ່ສະຕະວັດທີ (ພຸດທະສະຕະວັດທີ ໑໑-໑໖) ເຄີຍຢູ່ໃຕ້ອຳນາດຂອງຂອມ ແລະມອນຈົນກະທັງເຖິງຕອນຕົ້ນພຸດທະສະຕະວັດທີ ໑໙ ຄົນໄທ-ລາວ ໄດ້ເຣີ່ມມີອຳນາດຂຶ້ນໃນບັນດາຫົວເມືອງຕ່າງໆບັນສອງຝາກຝັ່ງແມ່ນຳ້ຂອງ ຄື ອານາຈັກລ້ານຊ້າງເ, ລ້ານນາ, ສຸໂຂໄທ, ຊຽງແສນ ອະໂຍທະຍາໃນສະໄໝ ພຣະເຈົ້າອູ່ທອງ ອັນຮ່ວມສະໄໝກັບພຣະເຈົ້າຟ້າງູ່ມມະຫາຣາດ.
- ອານາຈັກທີ່ພົ້ນເດັ່ນ ແລະມີອຳນາດສູງສຸດ ທີ່ພົ້ນອອກຈາກຂອມໂດຍເດັດຂາດ ແລະມີອຳນາດສູງກວ່າຫົວເມືອງຕ່າງໃນສະໄໝນັ້ນ ຄື ໃນລ່ອງແມ່ນຳ້ຂອງສອງຝາກຝັ່ງ ແມ່ນອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ເຊິ່ງສະຖາປານຂຶ້ນໂດຍ ສົມເດັດພຣະເຈົ້າຟ້າມງູ່ມມະຫາຣາດ ມີອານາເຂດກວ້າງຈົນເຖິງທົ່ງຮາບໂຄຣາດ ສາຍພູເພັດຊະບູນ ສາຍພູແດນລາວທາງດ້ານຕາເວັນ ຕົກແມ່ນຳ້ຂອງ, ທາງໃຕ້ຮອດສາຍພຸດົງພຣະຝໍ່(ພໍ່ ຫຼືດົງພຣະຍາໄຟ) ຕໍ່ໃສ່ສາຍພູດົງເຣັກ ລຽບຕາມສາຍພູຫຼວງດ້ານຕາເວັນອອກ ຂຶ້ນໄປຮອດ ເຂດສິບສອງເຈົ້າໄທ (ນຳ້ມ້າສາມແຄວ).
- ສ່ວນອີກອານາຈັກໜຶ່ງ ທີ່ມີອຳນາດລົງໄປທາງໃຕ້ຮອດຝັ່ງທະເລຕາເວັນອອກຂອງອ່າວສຍາມ ໄດ້ແກ່ອານາຈັກອະໂຍທະຍາເຊິ່ງສະຖາປານາຂຶ້ນໂດຍພຣະເຈົ້າອູ່ທອງ (ຣາມາທິບໍດີທີ ໑)ໃນປິ ພ.ສ ໑໘໙໓, ໃນປະຫວັດສາດໄທຍ໌ ໄດ້ກ່າວເຖິງລົບບູຣີນັ້ນ ຄື "ພຣະເຈົ້າອູ່ທອງ ປະຖົມມະກະສັດອາຍຸທະຍາ ຍົກລົບບູຣີໃຫ້ມີຖານະເປັນເມືອງລູກ ຫຼວງ ຄື ພຣະເຈົ້າອູ່ທອງໄດ້ໂຜດໃຫ້ພຣະຣາມເມສວນ ຣາຊະໂອຣົດອົງກົກໄປຄອງລົບບູຣີໃນ ພ.ສ ໑໘໙໓ " ເມື່ອພຣະເຈົ້າອູ່ທອງສະວັນນະຄົດ ໃນ ພ.ສ ໑໙໑໒ ພຣະຣາມເມສວນ ໄດ້ຖວາຍຣາຊະບັນລັງໃຫ້ພຣະປິຕຸລາຂອງພຣະອົງ ໄດ້ຂຶ້ນຄອງຣາດນາມວ່າ ພຣະບໍຣົມມະຣາຊາທີ ໑ ພຣະຣາມເມສວນຄອງຣາດຢູ່ລົບບູຣີ ສືບຕໍ່ໄປ ຈົນເຖິງ ພ.ສ ໑໙໓໑ ສົມເດັດພຣະບໍຣົມມະຣາຊາທີ ໑ ສະຫວັນນະຄົດ ພຣະຣາມເມສວນຈຶ່ງຂຶ້ນຄອງຣາດ ທີ່ພຣະນະຄອນສີອາຍຸທະຍາ ຄັ້ງທີ ໒ ຫຼັງຈາກນັ້ນລົບບູຣີໄດ້ລົດຄວາມສຳຄັນລົງ ໄປຈົນເຖິງສະໄໝສົມເດັດພຣະນາຣາຍມະກາຣາດ (ພ.ສ ໒໑໙໙-໒໒໓໑) ລົບບູຣີຈຶ່ງໄດ້ຮັບການພັດທະນາຄັ້ງໃຫຍ່ ສືບເນື່ອງມາຈາກການຄຸກຄາມຂອງຊົນຊາດໂຮນລັງ ທີ່ຕິດຕໍ່ຄ້າ ຂາຍກັບສຍາມ ເຮັດໃຫ່້ສົມເດັດພຣະນາຣາຍ ນະຄອນອາຍຸທະຍານັ້ນບໍ່ສູ້ປອດໄຜຈາກການປິດລ້ອມຣະດົມຍິງຂອງຂ້າເສີກຫາເກີດສົງຄາມ ຈຶ່ງໄດ້ສ້າງເມືອງລົບບູຣີເປັນຣາຊະທານີທີ ໒ ສົມເດັດພຣະນາຣາຍໄດ້ສະເດັດປະທັບຢູ່ລົບບູຣີເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ເມື່ອສິ້ນຣັດຊະໄໝຂອງພຣະອົງແລ້ວ ລົບບູຣິກໍລົດຄວາມສຳຄັນລົງ ສົມເດັດພຣະເພທະຣາຊາໄດ້ຊົງຍ້າຍພຣະຣາຊະ ອຳນາດທັງໝົດກັບໄປຍັງອາຍຸທະຍາ ຈາກສະໄໝນີ້ເປັນຕົ້ນໄປອາຍຸທະຍາ ແລະລົບບູຣີກໍຜັດປ່ຽນກັນມີອຳນາດ ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມຂອງກະສັດເຊື້ອສາຍຈາກອາຍຸທະຍາ ລົບບູຣີ ສຶບຕໍ່ກັນຈົນຮອດສະໄໝ ພຣະນັ່ງເກົ້າ ຣ.໔ ແຫ່ງກຸງເທບ ໃນ ພ.ສ ໒໔໐໖ ເມືອງລົບບູຣີກ​ໍໄດ້ຢູ່ພາຍໃຕ້ອານຈັກຣັດຕະນະໂກສິນ ແລະສືບທອດມາເປັນ ແຂວງໜຶ່ງຂອງໄທຍ ວ່າ "ຈັງຫວັດລົບບູຣີ"