(1)ແມ່ນຳ້ຂອງນັບຈາກວັດຖຳ້ພຣະຝັ່ງລາວ-ວັດຫີນໝາກເປັ້ງຝັ່ງໄທຍ໌ ຂຶ້ນເມືອງເໜືອ ນຳ້ຂອງຈະແຄບດັ່ງທີ່ເຫັນ ທີ່ກວ້າງສຸດກໍມີແຕ່ທີ່ວັງປາບຶກ ແລະໃຕ້ແກ້ງຈັນໃຕ້ເມືອງຊະນະຄາມ(ຊຽງຄານເດີມ)
(2)ອີກຈຸດໝຶ່ງຂອງວັງປາບຶກ ບ້ານອ່າງຖ່າຍເມື່ອວັນທີ 10 ມິຖຸນາ 2008 ເວລາດຽວກັນ ທັງສອງພາບສາກຫຼັງຈະມີພູ(ແລະມີພູຕະຫຼອດແນວຝັ່ງຂອງເບື້ອງຝັ່ງໄທຍ ແຕ່ໃນພາບທີ່ຖ່າຍໃນປີ ຄ.ສ. 1897 ບໍ່ມີພູເປັນສາກຫຼັງ)
(3)ວັງປາບຶກ ບ້ານອ່າງສຳພັນນາ ຖ່າຍຈາກທາງໃຕ້ໄປເໜືອ ເມື່ອວັນທີ 10 ເດືອນມິຖຸນາ 2008 ເວລາ 13.30 ນາທີ
(4)
(5)(ພາບນີ້ ຖ່າຍທີ່ທ່າບັກເມືອງໂຂງ "ເວີນສົງຄາມ" ທີ່ເຫັນດອນທາງກາງນັ້ນແມ່ນດອນເບັງ ຖ່າຍເມື່ອວັນທິ 8 ເດືອນ 3 ຄ.ສ 2008
(6)
(ພາບນີ້ ໄດ້ຈາກປຶ້ມມໍດົດລ້ານຊ້າງ ທີ່ຢັ້ງຢືນວ່າການຕຶກປາບຶກທີ່ບ້ານອ່າງສຳປັນນາ ເມື່ອປີ ຄ.ສ 1897)
- ຝ່າຍຍາຫຼວງຄູນ ເມື່ອໄດ້ຟັງພໍ່ເຖົ້າດາວເວົ້າຈັ່ງຊັ້ນກໍອຸທານຂຶ້ນໝົດແຮງ "ຫະ............ວ່າໃໝ່ເບິ່ງລູງດາວ" ພໍ່ເຖົ້າດາວໄດ້ທ່າ ກໍຢອດຄຳຕົວະລົງອີກວ່າ "ຂ້ານ້ອຍຟ້າວໄປຊື້ເກືອຂ້ານ້ອຍ, ໄປກ່ອນຂ້ານ້ອຍປາຊິເນົ່າ" ຍາຫຼວງ ຄູນຢໍ້າຄຳອີກ "ແມ່ນແທ້ບໍລູງດາວ" ລູງດາວຕອບ "ໂດຍຂ້ານ້ອຍ".
- ຍາຫຼວງເຊື່ອຢ່າງເຕັມໃຈ ຈຶ່ງຮ້ອງໄປບອກພໍ່ເຖົ້າດາວວ່າ "ລູງດາວບໍ່ຕ້ອງໄປຕຽມເຈັກດອກ ເອົາເກືອຢູ່ບ້ານນີ້ເປົ໋າໜຶ່ງ ບໍ່ເອົາເງິນນຳດອກ" ເວົ້າແລ້ວຍາຫຼວງຄູນກໍສັ່ງໃຫ້ທະຫານເອົາເກືອ (ເກືອເມັດໃຫຍ່ຂອງຂະເໝນ) ມາໃຫ້ພໍ່ເຖົ້າດາວ ເມື່ອພໍ່ເຖົ້າດາວໄດ້ເກີດແລ້ວກໍແບກກັບບ້ານຢ່າໜ້າຕາເສີຍ.
- ສ່ວນຍາຫຼວງຄຸນຫຼັງຈາກພໍ່ເຖົ້າດາວໄປແລ້ວ ກໍສັ່ງໃຫ້ທະຫານເອົາມອງລົງເຮືອ 12 ລຳ ສ່ວນຍາຫຼວງກໍນັ່ງກາງເຮືອ ສູບ ກອກເທື້ອງຕາມສະບາຍໃນພວງເຮືອ ລ່ອງເຮືອລົງໃຕ້ໄປເວີນສົງຄາມ ເມື່ອລ່ອງເຮືອໄປຮອດທ່າໂຮງໝໍ ກໍຫຼຽວເຫັນເວີນສົງ ຄາມເປົ່າແປນບໍ່ເຫັນເຮືອຈັກລຳ ຈຶ່ງອຸທານອອກມາວ່າ "ບັກດາວເຮັດກູແລ້ວ".
- ເລື່ອງນີ້ ເປັນເລື່ອງຈິງທີ່ຜູ້ຂຽນໄດ້ຟັງມາກັບຫູ ຈາກຍາຫຼວງຄູນເລົ່າໃຫ້ຟັງແທ້ໆ ຈະເປັນຈິງບໍ່ຈິງກະບໍ່ຮູ້ ແຕ່ເປັນເຣື່ອງທີ່ ກ່ຽວພັນກັບເວີນສົງຄາມ ອັນເປັນທ່າບັກເມືອງໂຂງນີ້
- ນອກຈາກນີ້ແລ້ວ ເວີນສົງຄາມຍັງກ່ຽຂ້ອງກັບຝຣັ່ງອີກເຣື່ອງໜຶ່ງ ຄື ທາງຝັ່ງເວີນຂາວນັ້ນ ມີຫຼັກສາຍທອງ ອັນເປັນຫຼັກ ສາຍໄປສະນີ ທີ່ສ້າງຂຶ້ນສະໄໝຝຣັ່ງ ຊາວບ້ານຮຽກວ່າ "ຫຼັກສາຍທອງ" ຢັງມາຮອດບ້ານນາ ກໍຕັ້ງຢູ່ເໜືອທ່າບັກໄປປະ ມານ ໔໐໐ ແມັດ, ຈາກນັ້ນກໍຢັງໃສ່ເມືອງແສນ ຕັງຢູ່ໃຕ້ວັດແສນເໜືອ, ຫຼັກນີ້ຢັງໃສ່ບ້ານຫາງດອນຂະເໝົາ ບ່ອນນາຂອງ ຜູ້ຂຽນນີ້ເອງ(ແຕ່ຫຼັກທີ່ຫາງຂະເໝົານັ້ນໄດ ້ລົ້ມລົງແລ້ວ ເມື່ອປີ 1977) ແລ້ວກໍຢັງໃສບ້ານທ່າເປື້ອຍ ປັດຈຸບັນເປັນດິນ ຂະເໝນ ເມື່ອກ່ອນເປັນດິນລາວຂຶ້ນກັບເມືອງມະໂນໄພ ຂຶ້ນກັບນະຄອນຈຳປາສັກ ຮູບທີ່ຖ່າຍນັ້ນ ຖ້າຫາກເປັນເວີນສົງຄາມ ຈິງອາດຈະຖ່າຍທີ່ຫຼັກສານທອງ ບ້ານນາທ່າບັກເມືອງໂຂງນີ້ເອງ ເພາະຫຼັກສາຍທອງນັ້ນສາມາດຂຶ້ນໄປໄດ້ສະບາຍ.
- ອີກຢ່າງໜຶ່ງ ພາບສາກຫຼັງທີ່ມີຄວາມຄ້າຍຄືກັນນີ້ ທັງມີການໃຫຼມອງເອົາປາມາແຕ່ບູຮານ ກໍແມ່ນບ້ານຫາງດອນຂະເໝົາ ຖ່າຍໄປວັງດອນຖານ ດອນໂລງ ແລະຝັ່ງທ່າເປືອຍຂອງຂະເໝນ(ໃຫ້ສັງເກດເບິ່ງຮູບ) ທີ່ຫາງດອນຂະເໝົາ ແລະທີ່ເວິນສົງຄາມນີ້ ຖ້າທ່ານຢາກເປັນພາບແບບນີ້ ສາມາດໄປເບິ່ງໄດ້ ແຕ່ທີ່ຫາງຂະເໝົານັ້ນ ເຖິງພາບຈະຄ້າຍກັນ ແຕ່ໃນຮູບບໍ່ເຫັນຫາງດອນກາ ຈຶ່ງປະຕິເສດໄປເລີຍວ່າ ບໍ່ແມ່ນທີ່ນັ້ນ ຕ້ອງແມ່ນເວີນສົງຄາມ (ວັນນີ້ເປັນຕົ້ນໄປຈົນຮອດ ເດືອນ 8 ລາວ)
- ຢ່າງໃດກກຕາມ ກ່ຽວກັບພາບນັ້ນ ຫາກທາງໜັງສືອ້າງວ່າ ເປັນບ້ານອ່າງສຳປັນນາ ກໍເຊື່ອຕາມເຂົາໄປກ່ອນ ຖ້າຂໍ້ ມູນທີ່ໄດ້ມາເປັນຈິງ, ຖ້າຫາກຂໍ້ມູນໄດ້ມາອ້າງນັ້ນ ເປັນພຽງສັນນິເຖານ ຜູ້ຂຽນວ່າ "ຕ້ອງສັນນິຖານວ່າ ແມ່ນ ເວີນສົງ ຄາມແນ່ນອນ)
- ພາບສອງພາບນີ້ ພາບທີ 5 ເປັນພາບ ຖ່າຍທີ່ທ່າບັກເມືອງໂຂງ "ເວີນສົງຄາມ" ທີ່ເຫັນດອນທາງກາງນັ້ນແມ່ນດອນເບັງ ຖ່າຍເມື່ອວັນທິ 8 ເດືອນ 3 ຄ।ສ 2008
- ພາບທີ 6 ເປັນພາບ ຈາກປຶ້ມມໍດົດລ້ານຊ້າງ ທີ່ຢັ້ງຢືນວ່າການຕຶກປາບຶກທີ່ບ້ານອ່າງສຳປັນນາ ເມື່ອປີ ຄ।ສ 1897.
- ພາບທັງສອງແຜ່ນນີ້ ລ້ວນແຕ່ເປັນພາບປະຫວັດສາດດ້ວຍກັນ ແລະມີຄວາມຄືກັນປານຖ່າຍທີ່ສະຖານທີ່ດຽວກັນເລີຍ ເຖິງວ່າພາບທີ 1 ຈະຖ່າຍມາ ໑໑໑ ປີ, ຄືຕັ້ງແຕ່ສະໄໝຝຣັ່ງປົກຄອງລາວພຸ້ນ ເມື່ອພິຈາຣະນາຮູບເກົ່າ ຂະພະເຈົ້າຄິດວ່າ "ຄົງຈະແມ່ນພາບຄາມເວີນສົງຄວາມ ບໍຣິເວນທ່າບັກເມືອງໂຂງ ຂ້າງຊ້າຍມືໃນຮູບແມ່ບບ້ານຫາດ, ພາບທາງກາງແມ່ນ ຫົວດອນເບັງ ພາບທາງຂວາມືຂອງທ່ານແມ່ນຫາງໂຂງຕໍ່ໃສ່ບ້ານນາງຄວັດ" ຄົງຈະບໍ່ແມ່ນບ້ານອ່າງສຳປັນນາດັ່ງອະ ທິບາຍໄວ້ໃນຮູບເລີຍ ມໍລະດົກລ້ານຊ້າງນັ້ນເລີຍ.
- ເນື່ອງຈາກອິງຕາມສະຖານທີ່ ຄື ເວີນສົງຄາມນີ້ແມ່ນມີປະຫວັດສາດຫຼາຍຢ່າງກ່ຽວກັບຝຣັ່ງ ຄື
1. ສະໄໝທີ່ຝຣັ່ງຊະນະການຕໍ່ສູ່ຂອງຢູ່ເວີນຄາມ ບ້ານຄອນແລ້ວ ຂະບວນຕໍ່ສູ່ຝຣັ່ງຂອງເຈົ້າຄອງນະຄອນຈຳປາສັກ, ເຈົ້າເມືອງອຸທຸມ ແລະເຈົ້າເມືອງໂຂງຂະນະນັ້ນ ທາງຝ່າຍເຈົ້າເມືອງອຸທຸມກໍໄດ້ກະເກນໄພ່ພົນ ລູກແຫ່ລູກມອງ ລຸກກົ່ວລູກ ຊືນ ແລະເອົາຕົ້ນຕານມາເຮັດເປັນປືນໄຟ ຍິງຕໍ່ສູ້ຝຣັ່ງຢູ່ທີ່ເວິນແຫ່ງນີ້ຫຼາຍວັນ ແຕ່ໃນທີ່ສຸດກໍເອົາຊະນະຝຣັ່ງບໍ່ໄດ້ ສະນັ້ນ ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້ ຈຶ່ງມີຊື່ວ່າ ເວີນສົງຄາມ.
2. ເວີນແຫ່ງນີ້ນີ້ ແມ່ນບ່ອນເອົາປາຢາມປາຂຶ້ນເດືອນ 3-7 ຊາວເມືອງໂຂງຈະເອົາເຮືອມອງມາໃຫຼມອງຢູ່ເວີນແຫ່ງນີ້ ການ ເອົາປາຢູ່ບໍຣິເວນນີ້ນັ້ນ ໄດ້ສືບທອດຈົນມາຮອດດຽວນີ້ ເຖິງວ່າປາໃນແມ່ນຳ້ຂອງຈະລົດລົງກໍຕາມ ແຕ່ຫາກທ່ານໄປດອນ ໂຂງໃນຍາມປາຂຶ້ນ ທ່ານຈະເຫັນພາບແບບນີ້ປາກົດຢູ່ເທົ້າບັດນີ້ ດັ່ງມີເລື່ອງຈິງເກີດຂຶ້ນເມື່ອງ 6-70 ປີຜ່ານມາ, ຜູ້ຂຽນ ເອງກໍໄດ້ຍິນຈາກປາກຍາຫຼວງຄູນເມື່ອປະມານປີ 1981 ທີ່ວັດກາງໂຂງຄາວເປັນຈົວນ້ອຍ ສະໄໝນັ້ນຍາຫຼວງຄູນຍັງມີຊີວິດ ຢູ່ ແລະທ່ານຍາຫຼວງເອງ ກໍຍ່າງມາຫຼິ້ນວັດ ຄັ້ງນັ້ນທ່ານພຣະອາຈານຊາໂງນ(ບຸນທອງ ວິປະໄຊ) ເພີ່ນໄດ້ນຳພາຄູບາ ແລະ ຈົວສ້ອມແປງກຸຕິຂ້າງຕົ້ນໂພໜ້າວັດ ກາງໂຂງ(ກຸຕິນັ້ນຍັງຢູ່ເທົ້າບັດນີ້ ເຊິ່ງພຣະອາຈານບຸນສີ ຄຳສະຫວັດ ເຈົ້າອະທິການ ວັດ ແລະປະທານ ອ.ພ.ສ ເມືອງໂຂງນອນ) ເມື່ອຍາຫຼວງມານັ່ງຫຼິ້ນ ຕອນພັກວຽກ ພໍ່ທ່ານຊາໂງນຈຶ່ງບອກໃຫ້ຍາຫຼວງເວົ້າ ເຣື່ອງພໍ່ເຖົ້າດາວໃຫ້ພຣະເນນຟັງວ່າ ພໍ່ເຖົ້າດາວຕົວະຢາຫຼວງຈັ່ງໃດ ? ແລ້ວທ່ານຍາຫຼວງຈຶ່ງເລົ່າວ່າ:
"ຄັ້ງໜຶ່ງຍາຫຼວງຄູນນັ່ງຫຼິ້ນຢູ່ສາລາແຄມທ່າ (ສາລາແຄມທ່ານັ້ນ ຕອນຜູ້ຂຽນເປັນຈົວນ້ອຍຍັງໄດ້ໄປນັ່ງຫຼິ້ນຢູ່ ແຕ່ດຽວ ນີ້ທ່ານກາຣົດ ແວັງຊັງ ໄດ້ເຮັດເປັນບ້ານພັກສາລາດອນໂຂງ-ສາລານັ້ນຄົງຖືກມ້າງໄປແລ້ວ) ພໍດີເຫັນພໍ່ເຖົ້າດາວຢ່າງມາ ແຕ່ທາງໃຕ້ຢ່າງຟ້າວຟັ່ງ ຍາຫຼວງເຊິ່ງເຫັນພໍ່ເຖົ້າດາວ ຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ "ໃຜຫັ້ນ" ພໍ່ເຖົ້າດາວຕອບວ່າ "ດາວຂະນ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ ດາວດອນພິມານຫັ້ນບໍ ? ພໍ່ເຖົ້າດາວ ຈຶ່ງຕອບຍາຫຼວງວ່າ "ແມ່ນແລ້ວຂ້ານ້ອຍ" ເອີ ບໍ່ເຫັນ ເຫິງແລ້ວປ່ຽນໄປຫຼາຍເຕີບນໍ, ຍິນຂ່າວວ່າໂຕຕົວະເກັ່ງຊັ້ນບໍ ? ພໍ່ເຖົ້າດາວນັ່ງລົງ ແລ້ວຍົກມືຂຶ້ນໃສ່ຫົວແລ້ວເວົ້າວ່າ "ບໍ່ໃດ໋ ຂ້ານ້ອຍ ຂ້ານ້ອຍຕົວະບໍ່ເປັນໃດ໊" ຍາມຫຼວງຄູນຈຶ່ງວ່າ "ບ໊ະ ເຂົາລາຍງານມານີ້ວ່າໂຕເປັນນັກຕົວະໃດ໊ ເຂົາວ່າຕົວະຮອດ ຝຣັ່ງກໍມີນີ້" ພໍ່ເຖົ້າດາວປະຕິເສດ, ແຕ່ຍາຫຼວງກໍຄະຍັນຂະຍໍ້ໃຫ້ພໍ່ເຖົ້າດາວຕົວະໃຫ້ໄດ້ ເອົາຈັ່ງຊີ້ລູງດາວ ຊື່ສຽງຂອງລູງ ນັ້ນຂ້ອຍຮູ້ໝົດແລ້ວ ເພາະເຂົາລາຍງານມາວ່າ ການຕົວະຂອງເຈົ້ານັ້ນມັນເປັນເລື່ອງດີ ບໍ່ແມ່ນຕົວບ້ານຕົວະເມືອງ ໃຫ້ ເຂົາລົ້ມເຂົ້າຈົມ "ເຂົາລາຍງານວ່າ ຄັ້ງໜຶ່ງເຈົ້າເອົາໝາກກຸ່ມໄປຕົວະຝຣັ່ງວ່າໝາກແຕກ ເຮັດໃຫ້ຝຣັ່ງບໍ່ກ້າໄປຂຶ້ນ ດອນ ພິມານ(ຂະນະນັ້ນດອນພິມານຂຶ້ນກັບໄທຍ) ເທົ້າຮອດບັດນີ້, ເມື່ອຟັງຄຳນັ້ນແລ້ວ ພໍ່ເຖົ້າດາວກໍອົດບໍ່ໄດ້ກໍເລີຍຍອມຮັບວ່າ "ເພາະເຫດການມັນຈຳເປັນຄັນບໍ່ຕົວະ ກະຊິເຮັດໃຫ້ຝຣັ່ງໄປກວນຊາວບ້ານ) ພໍ່ເຖົ້າຄູນຈຶ່ງເວົ້າວ່າ "ແນ່…ມັນກະແມ່ນ ຄວາມຈິງແລ້ວເດ ວ່າລູງຕົວະເກ່ງ" ເອົາລະ ມາບາດນີ້ໃຫ້ລູງຕົວະຂ້ອຍເບິ່ງວ່າຂ້ອຍຊິເຊື່ອລຸງບໍ ?, ເມື່ອເຖິງຄາວ ຈົນຕາແຈແລ້ວ ພໍ່ເຖົ້າດາວຈຶ່ງວ່າ "ໂອຍ....ຂ້ານ້ອຍຕົວະບໍ່ໄດ້ດອກ, ຕົວະອາຍາຍົມອາຍາ ມາເປັນໂທດເປັນໂພຍ ຂ້ານ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນຈຶ່ງເວົ້າຕື່ມເພື່ອຢາກໃຫ້ລູງດາວຕົວະ, "ເອົາລະ...ເຮົາບໍ່ໃຫ້ລູງເປັນໂທດເປັນໂພຍດອກ ຕົວະໂລດ" ພໍ່ເຖົ້າ ດາວໄດ້ທ່າ ຈຶ່ງຍົກມືຂຶ້ນແລ້ວເວົ້າແບບທຳມະດາວ່າ "ອາດຍາຫຼວງ ຂ້ານ້ອຍຕົວະ ອາດຍາຫຼວງບໍ່ໄດ້ດອກ ຂ້ານ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນສົນໃຈ ຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ "ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕົວະບໍ່ໄດ້ຫະ" ພໍ່ເຖົ້າດາວກໍຕອບວ່າໄປແບບໜ້າຕາເສີຍວ່າ "ຂ້ານ້ອຍຟ້າວ ເພາະ ຊິໄປຊື້ເກີອຢູ່ຕະຫຼາດ" ຍາຫຼວງຄູນຖາມອີກວ່າ "ເຈົ້າຊິເອົາເກືອໄປເຮັດຫຍັງ ?" ລູງດາວອຸທານຂຶ້ນຢ່າໜ້າຕົກໃຈ "ເອົາວ໌............ຍາຫຼວງ ຍາຫຼວງບໍ່ຮູ້ບໍວ່າ ປາຂຶ້ນເວີນສົງຄາມ ແຕ່ແລງວານີ້ພຸ້ນ ຂ້ານ້ອຍລົງເຮືອແຕ່ເຊົ້າ ຂ້ານ້ອຍລົງໄຫຼ ມອງນຳເຂົາສອງລ່ອງເທົ່ານັ້ນ ໄດ້ຈົນເຫຼືອ ເມັຍຂ້ານ້ອຍຄົວປາເຮັດປາແດກຍັງບໍ່ທັນແລ້ວປານນີ້ ຂ້ານ້ອຍຟ້າວຂະນ້ອຍ ຕົວະບໍ່ໄດ້ດອກ"
(ນີ້ຄືຈຸດຫັກແຫ ທີ່ພໍ່ຕູ້ດາວໃຊ້ກັບຍາຫຼວງ-ເພາະຍາຫຼວງເອງ ບ້ານເກີດຢູ່ບ້ານລົບປາກດີ ນິໄສອັນເປັນພື້ນຖານຂອງພໍ່ເຖົ້າ ດາວກໍແມ່ນນັກໃຫຼມອງ ເວີນສົງຄາມຣະດັບເອກ-ແຕ່ປາຂຶ້ນເວີນສົງຄາມຍາຫຼວງບໍ່ຮູ້ມັນກະເປັນເລື່ອງແປກແລ້ວເຖິງ ປານນັ້ນ ຍາຫຼວງກໍຖືກພໍ່ເຖົ້າດາວຫຼອກໄດ້)
- ພາບທີ 6 ເປັນພາບ ຈາກປຶ້ມມໍດົດລ້ານຊ້າງ ທີ່ຢັ້ງຢືນວ່າການຕຶກປາບຶກທີ່ບ້ານອ່າງສຳປັນນາ ເມື່ອປີ ຄ।ສ 1897.
- ພາບທັງສອງແຜ່ນນີ້ ລ້ວນແຕ່ເປັນພາບປະຫວັດສາດດ້ວຍກັນ ແລະມີຄວາມຄືກັນປານຖ່າຍທີ່ສະຖານທີ່ດຽວກັນເລີຍ ເຖິງວ່າພາບທີ 1 ຈະຖ່າຍມາ ໑໑໑ ປີ, ຄືຕັ້ງແຕ່ສະໄໝຝຣັ່ງປົກຄອງລາວພຸ້ນ ເມື່ອພິຈາຣະນາຮູບເກົ່າ ຂະພະເຈົ້າຄິດວ່າ "ຄົງຈະແມ່ນພາບຄາມເວີນສົງຄວາມ ບໍຣິເວນທ່າບັກເມືອງໂຂງ ຂ້າງຊ້າຍມືໃນຮູບແມ່ບບ້ານຫາດ, ພາບທາງກາງແມ່ນ ຫົວດອນເບັງ ພາບທາງຂວາມືຂອງທ່ານແມ່ນຫາງໂຂງຕໍ່ໃສ່ບ້ານນາງຄວັດ" ຄົງຈະບໍ່ແມ່ນບ້ານອ່າງສຳປັນນາດັ່ງອະ ທິບາຍໄວ້ໃນຮູບເລີຍ ມໍລະດົກລ້ານຊ້າງນັ້ນເລີຍ.
- ເນື່ອງຈາກອິງຕາມສະຖານທີ່ ຄື ເວີນສົງຄາມນີ້ແມ່ນມີປະຫວັດສາດຫຼາຍຢ່າງກ່ຽວກັບຝຣັ່ງ ຄື
1. ສະໄໝທີ່ຝຣັ່ງຊະນະການຕໍ່ສູ່ຂອງຢູ່ເວີນຄາມ ບ້ານຄອນແລ້ວ ຂະບວນຕໍ່ສູ່ຝຣັ່ງຂອງເຈົ້າຄອງນະຄອນຈຳປາສັກ, ເຈົ້າເມືອງອຸທຸມ ແລະເຈົ້າເມືອງໂຂງຂະນະນັ້ນ ທາງຝ່າຍເຈົ້າເມືອງອຸທຸມກໍໄດ້ກະເກນໄພ່ພົນ ລູກແຫ່ລູກມອງ ລຸກກົ່ວລູກ ຊືນ ແລະເອົາຕົ້ນຕານມາເຮັດເປັນປືນໄຟ ຍິງຕໍ່ສູ້ຝຣັ່ງຢູ່ທີ່ເວິນແຫ່ງນີ້ຫຼາຍວັນ ແຕ່ໃນທີ່ສຸດກໍເອົາຊະນະຝຣັ່ງບໍ່ໄດ້ ສະນັ້ນ ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້ ຈຶ່ງມີຊື່ວ່າ ເວີນສົງຄາມ.
2. ເວີນແຫ່ງນີ້ນີ້ ແມ່ນບ່ອນເອົາປາຢາມປາຂຶ້ນເດືອນ 3-7 ຊາວເມືອງໂຂງຈະເອົາເຮືອມອງມາໃຫຼມອງຢູ່ເວີນແຫ່ງນີ້ ການ ເອົາປາຢູ່ບໍຣິເວນນີ້ນັ້ນ ໄດ້ສືບທອດຈົນມາຮອດດຽວນີ້ ເຖິງວ່າປາໃນແມ່ນຳ້ຂອງຈະລົດລົງກໍຕາມ ແຕ່ຫາກທ່ານໄປດອນ ໂຂງໃນຍາມປາຂຶ້ນ ທ່ານຈະເຫັນພາບແບບນີ້ປາກົດຢູ່ເທົ້າບັດນີ້ ດັ່ງມີເລື່ອງຈິງເກີດຂຶ້ນເມື່ອງ 6-70 ປີຜ່ານມາ, ຜູ້ຂຽນ ເອງກໍໄດ້ຍິນຈາກປາກຍາຫຼວງຄູນເມື່ອປະມານປີ 1981 ທີ່ວັດກາງໂຂງຄາວເປັນຈົວນ້ອຍ ສະໄໝນັ້ນຍາຫຼວງຄູນຍັງມີຊີວິດ ຢູ່ ແລະທ່ານຍາຫຼວງເອງ ກໍຍ່າງມາຫຼິ້ນວັດ ຄັ້ງນັ້ນທ່ານພຣະອາຈານຊາໂງນ(ບຸນທອງ ວິປະໄຊ) ເພີ່ນໄດ້ນຳພາຄູບາ ແລະ ຈົວສ້ອມແປງກຸຕິຂ້າງຕົ້ນໂພໜ້າວັດ ກາງໂຂງ(ກຸຕິນັ້ນຍັງຢູ່ເທົ້າບັດນີ້ ເຊິ່ງພຣະອາຈານບຸນສີ ຄຳສະຫວັດ ເຈົ້າອະທິການ ວັດ ແລະປະທານ ອ.ພ.ສ ເມືອງໂຂງນອນ) ເມື່ອຍາຫຼວງມານັ່ງຫຼິ້ນ ຕອນພັກວຽກ ພໍ່ທ່ານຊາໂງນຈຶ່ງບອກໃຫ້ຍາຫຼວງເວົ້າ ເຣື່ອງພໍ່ເຖົ້າດາວໃຫ້ພຣະເນນຟັງວ່າ ພໍ່ເຖົ້າດາວຕົວະຢາຫຼວງຈັ່ງໃດ ? ແລ້ວທ່ານຍາຫຼວງຈຶ່ງເລົ່າວ່າ:
"ຄັ້ງໜຶ່ງຍາຫຼວງຄູນນັ່ງຫຼິ້ນຢູ່ສາລາແຄມທ່າ (ສາລາແຄມທ່ານັ້ນ ຕອນຜູ້ຂຽນເປັນຈົວນ້ອຍຍັງໄດ້ໄປນັ່ງຫຼິ້ນຢູ່ ແຕ່ດຽວ ນີ້ທ່ານກາຣົດ ແວັງຊັງ ໄດ້ເຮັດເປັນບ້ານພັກສາລາດອນໂຂງ-ສາລານັ້ນຄົງຖືກມ້າງໄປແລ້ວ) ພໍດີເຫັນພໍ່ເຖົ້າດາວຢ່າງມາ ແຕ່ທາງໃຕ້ຢ່າງຟ້າວຟັ່ງ ຍາຫຼວງເຊິ່ງເຫັນພໍ່ເຖົ້າດາວ ຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ "ໃຜຫັ້ນ" ພໍ່ເຖົ້າດາວຕອບວ່າ "ດາວຂະນ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ ດາວດອນພິມານຫັ້ນບໍ ? ພໍ່ເຖົ້າດາວ ຈຶ່ງຕອບຍາຫຼວງວ່າ "ແມ່ນແລ້ວຂ້ານ້ອຍ" ເອີ ບໍ່ເຫັນ ເຫິງແລ້ວປ່ຽນໄປຫຼາຍເຕີບນໍ, ຍິນຂ່າວວ່າໂຕຕົວະເກັ່ງຊັ້ນບໍ ? ພໍ່ເຖົ້າດາວນັ່ງລົງ ແລ້ວຍົກມືຂຶ້ນໃສ່ຫົວແລ້ວເວົ້າວ່າ "ບໍ່ໃດ໋ ຂ້ານ້ອຍ ຂ້ານ້ອຍຕົວະບໍ່ເປັນໃດ໊" ຍາມຫຼວງຄູນຈຶ່ງວ່າ "ບ໊ະ ເຂົາລາຍງານມານີ້ວ່າໂຕເປັນນັກຕົວະໃດ໊ ເຂົາວ່າຕົວະຮອດ ຝຣັ່ງກໍມີນີ້" ພໍ່ເຖົ້າດາວປະຕິເສດ, ແຕ່ຍາຫຼວງກໍຄະຍັນຂະຍໍ້ໃຫ້ພໍ່ເຖົ້າດາວຕົວະໃຫ້ໄດ້ ເອົາຈັ່ງຊີ້ລູງດາວ ຊື່ສຽງຂອງລູງ ນັ້ນຂ້ອຍຮູ້ໝົດແລ້ວ ເພາະເຂົາລາຍງານມາວ່າ ການຕົວະຂອງເຈົ້ານັ້ນມັນເປັນເລື່ອງດີ ບໍ່ແມ່ນຕົວບ້ານຕົວະເມືອງ ໃຫ້ ເຂົາລົ້ມເຂົ້າຈົມ "ເຂົາລາຍງານວ່າ ຄັ້ງໜຶ່ງເຈົ້າເອົາໝາກກຸ່ມໄປຕົວະຝຣັ່ງວ່າໝາກແຕກ ເຮັດໃຫ້ຝຣັ່ງບໍ່ກ້າໄປຂຶ້ນ ດອນ ພິມານ(ຂະນະນັ້ນດອນພິມານຂຶ້ນກັບໄທຍ) ເທົ້າຮອດບັດນີ້, ເມື່ອຟັງຄຳນັ້ນແລ້ວ ພໍ່ເຖົ້າດາວກໍອົດບໍ່ໄດ້ກໍເລີຍຍອມຮັບວ່າ "ເພາະເຫດການມັນຈຳເປັນຄັນບໍ່ຕົວະ ກະຊິເຮັດໃຫ້ຝຣັ່ງໄປກວນຊາວບ້ານ) ພໍ່ເຖົ້າຄູນຈຶ່ງເວົ້າວ່າ "ແນ່…ມັນກະແມ່ນ ຄວາມຈິງແລ້ວເດ ວ່າລູງຕົວະເກ່ງ" ເອົາລະ ມາບາດນີ້ໃຫ້ລູງຕົວະຂ້ອຍເບິ່ງວ່າຂ້ອຍຊິເຊື່ອລຸງບໍ ?, ເມື່ອເຖິງຄາວ ຈົນຕາແຈແລ້ວ ພໍ່ເຖົ້າດາວຈຶ່ງວ່າ "ໂອຍ....ຂ້ານ້ອຍຕົວະບໍ່ໄດ້ດອກ, ຕົວະອາຍາຍົມອາຍາ ມາເປັນໂທດເປັນໂພຍ ຂ້ານ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນຈຶ່ງເວົ້າຕື່ມເພື່ອຢາກໃຫ້ລູງດາວຕົວະ, "ເອົາລະ...ເຮົາບໍ່ໃຫ້ລູງເປັນໂທດເປັນໂພຍດອກ ຕົວະໂລດ" ພໍ່ເຖົ້າ ດາວໄດ້ທ່າ ຈຶ່ງຍົກມືຂຶ້ນແລ້ວເວົ້າແບບທຳມະດາວ່າ "ອາດຍາຫຼວງ ຂ້ານ້ອຍຕົວະ ອາດຍາຫຼວງບໍ່ໄດ້ດອກ ຂ້ານ້ອຍ" ຍາຫຼວງຄູນສົນໃຈ ຈຶ່ງຖາມໄປວ່າ "ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕົວະບໍ່ໄດ້ຫະ" ພໍ່ເຖົ້າດາວກໍຕອບວ່າໄປແບບໜ້າຕາເສີຍວ່າ "ຂ້ານ້ອຍຟ້າວ ເພາະ ຊິໄປຊື້ເກີອຢູ່ຕະຫຼາດ" ຍາຫຼວງຄູນຖາມອີກວ່າ "ເຈົ້າຊິເອົາເກືອໄປເຮັດຫຍັງ ?" ລູງດາວອຸທານຂຶ້ນຢ່າໜ້າຕົກໃຈ "ເອົາວ໌............ຍາຫຼວງ ຍາຫຼວງບໍ່ຮູ້ບໍວ່າ ປາຂຶ້ນເວີນສົງຄາມ ແຕ່ແລງວານີ້ພຸ້ນ ຂ້ານ້ອຍລົງເຮືອແຕ່ເຊົ້າ ຂ້ານ້ອຍລົງໄຫຼ ມອງນຳເຂົາສອງລ່ອງເທົ່ານັ້ນ ໄດ້ຈົນເຫຼືອ ເມັຍຂ້ານ້ອຍຄົວປາເຮັດປາແດກຍັງບໍ່ທັນແລ້ວປານນີ້ ຂ້ານ້ອຍຟ້າວຂະນ້ອຍ ຕົວະບໍ່ໄດ້ດອກ"
(ນີ້ຄືຈຸດຫັກແຫ ທີ່ພໍ່ຕູ້ດາວໃຊ້ກັບຍາຫຼວງ-ເພາະຍາຫຼວງເອງ ບ້ານເກີດຢູ່ບ້ານລົບປາກດີ ນິໄສອັນເປັນພື້ນຖານຂອງພໍ່ເຖົ້າ ດາວກໍແມ່ນນັກໃຫຼມອງ ເວີນສົງຄາມຣະດັບເອກ-ແຕ່ປາຂຶ້ນເວີນສົງຄາມຍາຫຼວງບໍ່ຮູ້ມັນກະເປັນເລື່ອງແປກແລ້ວເຖິງ ປານນັ້ນ ຍາຫຼວງກໍຖືກພໍ່ເຖົ້າດາວຫຼອກໄດ້)
- ຝ່າຍຍາຫຼວງຄູນ ເມື່ອໄດ້ຟັງພໍ່ເຖົ້າດາວເວົ້າຈັ່ງຊັ້ນກໍອຸທານຂຶ້ນໝົດແຮງ "ຫະ............ວ່າໃໝ່ເບິ່ງລູງດາວ" ພໍ່ເຖົ້າດາວໄດ້ທ່າ ກໍຢອດຄຳຕົວະລົງອີກວ່າ "ຂ້ານ້ອຍຟ້າວໄປຊື້ເກືອຂ້ານ້ອຍ, ໄປກ່ອນຂ້ານ້ອຍປາຊິເນົ່າ" ຍາຫຼວງ ຄູນຢໍ້າຄຳອີກ "ແມ່ນແທ້ບໍລູງດາວ" ລູງດາວຕອບ "ໂດຍຂ້ານ້ອຍ".
- ຍາຫຼວງເຊື່ອຢ່າງເຕັມໃຈ ຈຶ່ງຮ້ອງໄປບອກພໍ່ເຖົ້າດາວວ່າ "ລູງດາວບໍ່ຕ້ອງໄປຕຽມເຈັກດອກ ເອົາເກືອຢູ່ບ້ານນີ້ເປົ໋າໜຶ່ງ ບໍ່ເອົາເງິນນຳດອກ" ເວົ້າແລ້ວຍາຫຼວງຄູນກໍສັ່ງໃຫ້ທະຫານເອົາເກືອ (ເກືອເມັດໃຫຍ່ຂອງຂະເໝນ) ມາໃຫ້ພໍ່ເຖົ້າດາວ ເມື່ອພໍ່ເຖົ້າດາວໄດ້ເກີດແລ້ວກໍແບກກັບບ້ານຢ່າໜ້າຕາເສີຍ.
- ສ່ວນຍາຫຼວງຄຸນຫຼັງຈາກພໍ່ເຖົ້າດາວໄປແລ້ວ ກໍສັ່ງໃຫ້ທະຫານເອົາມອງລົງເຮືອ 12 ລຳ ສ່ວນຍາຫຼວງກໍນັ່ງກາງເຮືອ ສູບ ກອກເທື້ອງຕາມສະບາຍໃນພວງເຮືອ ລ່ອງເຮືອລົງໃຕ້ໄປເວີນສົງຄາມ ເມື່ອລ່ອງເຮືອໄປຮອດທ່າໂຮງໝໍ ກໍຫຼຽວເຫັນເວີນສົງ ຄາມເປົ່າແປນບໍ່ເຫັນເຮືອຈັກລຳ ຈຶ່ງອຸທານອອກມາວ່າ "ບັກດາວເຮັດກູແລ້ວ".
- ເລື່ອງນີ້ ເປັນເລື່ອງຈິງທີ່ຜູ້ຂຽນໄດ້ຟັງມາກັບຫູ ຈາກຍາຫຼວງຄູນເລົ່າໃຫ້ຟັງແທ້ໆ ຈະເປັນຈິງບໍ່ຈິງກະບໍ່ຮູ້ ແຕ່ເປັນເຣື່ອງທີ່ ກ່ຽວພັນກັບເວີນສົງຄາມ ອັນເປັນທ່າບັກເມືອງໂຂງນີ້
- ນອກຈາກນີ້ແລ້ວ ເວີນສົງຄາມຍັງກ່ຽຂ້ອງກັບຝຣັ່ງອີກເຣື່ອງໜຶ່ງ ຄື ທາງຝັ່ງເວີນຂາວນັ້ນ ມີຫຼັກສາຍທອງ ອັນເປັນຫຼັກ ສາຍໄປສະນີ ທີ່ສ້າງຂຶ້ນສະໄໝຝຣັ່ງ ຊາວບ້ານຮຽກວ່າ "ຫຼັກສາຍທອງ" ຢັງມາຮອດບ້ານນາ ກໍຕັ້ງຢູ່ເໜືອທ່າບັກໄປປະ ມານ ໔໐໐ ແມັດ, ຈາກນັ້ນກໍຢັງໃສ່ເມືອງແສນ ຕັງຢູ່ໃຕ້ວັດແສນເໜືອ, ຫຼັກນີ້ຢັງໃສ່ບ້ານຫາງດອນຂະເໝົາ ບ່ອນນາຂອງ ຜູ້ຂຽນນີ້ເອງ(ແຕ່ຫຼັກທີ່ຫາງຂະເໝົານັ້ນໄດ ້ລົ້ມລົງແລ້ວ ເມື່ອປີ 1977) ແລ້ວກໍຢັງໃສບ້ານທ່າເປື້ອຍ ປັດຈຸບັນເປັນດິນ ຂະເໝນ ເມື່ອກ່ອນເປັນດິນລາວຂຶ້ນກັບເມືອງມະໂນໄພ ຂຶ້ນກັບນະຄອນຈຳປາສັກ ຮູບທີ່ຖ່າຍນັ້ນ ຖ້າຫາກເປັນເວີນສົງຄາມ ຈິງອາດຈະຖ່າຍທີ່ຫຼັກສານທອງ ບ້ານນາທ່າບັກເມືອງໂຂງນີ້ເອງ ເພາະຫຼັກສາຍທອງນັ້ນສາມາດຂຶ້ນໄປໄດ້ສະບາຍ.
- ອີກຢ່າງໜຶ່ງ ພາບສາກຫຼັງທີ່ມີຄວາມຄ້າຍຄືກັນນີ້ ທັງມີການໃຫຼມອງເອົາປາມາແຕ່ບູຮານ ກໍແມ່ນບ້ານຫາງດອນຂະເໝົາ ຖ່າຍໄປວັງດອນຖານ ດອນໂລງ ແລະຝັ່ງທ່າເປືອຍຂອງຂະເໝນ(ໃຫ້ສັງເກດເບິ່ງຮູບ) ທີ່ຫາງດອນຂະເໝົາ ແລະທີ່ເວິນສົງຄາມນີ້ ຖ້າທ່ານຢາກເປັນພາບແບບນີ້ ສາມາດໄປເບິ່ງໄດ້ ແຕ່ທີ່ຫາງຂະເໝົານັ້ນ ເຖິງພາບຈະຄ້າຍກັນ ແຕ່ໃນຮູບບໍ່ເຫັນຫາງດອນກາ ຈຶ່ງປະຕິເສດໄປເລີຍວ່າ ບໍ່ແມ່ນທີ່ນັ້ນ ຕ້ອງແມ່ນເວີນສົງຄາມ (ວັນນີ້ເປັນຕົ້ນໄປຈົນຮອດ ເດືອນ 8 ລາວ)
- ຢ່າງໃດກກຕາມ ກ່ຽວກັບພາບນັ້ນ ຫາກທາງໜັງສືອ້າງວ່າ ເປັນບ້ານອ່າງສຳປັນນາ ກໍເຊື່ອຕາມເຂົາໄປກ່ອນ ຖ້າຂໍ້ ມູນທີ່ໄດ້ມາເປັນຈິງ, ຖ້າຫາກຂໍ້ມູນໄດ້ມາອ້າງນັ້ນ ເປັນພຽງສັນນິເຖານ ຜູ້ຂຽນວ່າ "ຕ້ອງສັນນິຖານວ່າ ແມ່ນ ເວີນສົງ ຄາມແນ່ນອນ)
No comments:
Post a Comment